Urlop nad morzem

Nad Jeziorem Żarnowieckim

23 lipiec 2013r.

NAD JEZIOREM ŻARNOWIECKIM Na zachodzie powiatu puckiego, przy dawnej granicy Rzeczypospolitej i Pomorza Zachodniego, leży gmina Krokowa. Centralne miejsce zajmuje tu Jezioro Żarnowieckie - jedno z większych w woj. pomorskim, jedno z nielicznych nieobjętych zakazem używania lodzi motorowych. Okolice Krokowej, poza klasztorem w Żarnowcu, znane są przede wszystkim z kąpielisk w Białogórze i Dębkach oraz wyjątkowego nagromadzenia dworów i pałaców, z krokowskim zamkiem na czele. KROKOWA jest największą miejscowością w zachodniej części ziemi puckiej. Przed wojną był to przede wszystkim majątek Krockowów, kilkanaście domów i końcowa stacja lokalnej linii kolejowej z Pucka. W czasach PRL-u Krokowa znalazła się wśród wsi, z które postanowiono stworzyć wzorcowe socjalistyczne miejscowości. Dzięki temu niewielka dotąd wieś nabrała znaczenia. Reszta to już efekt przedsiębiorczości mieszkańców i polityki samorządowych władz. Dzieje Krokowej sięgają średniowiecza, gdy dobro to z sąsiednimi wsiami objął we władanie Olbracht Wickerode -protoplasta rodu von ^jfc ' Krockowów. Jego potomkowie, dzięki wiernej służbie królowi i wsku-I tek własnej zaradności, stali się jednąz najznamienitszych rodzin Prus Królewskich. Od czasu reformacji Krokowscy/Krockowowie byli protestantami, a poprzez język i rozległe koligacje z równą swobodą poruszali się w szlacheckich sferach Prus Królewskich i niemieckiego Pomorza. W końcu XVIII stulecia na tutejszym dworze przez kilka lat mieszkał niemiecki myśliciel - Johann Gotlieb Fichte. Przypuszczalnie właśnie tu ukończył prace nad swoim dziełem („Powołanie Człowieka"), w którym sformułował teorię systemu metafizycznego i filozoficznego czynu. Szeptano później, żefilozof zajmował się także hrabinąLuzią a owocem tych zainteresowań byłjeden z młodych hrabiczów. Po I rozbiorze Polski Krockowowie w naturalny sposób stali się lojalnymi poddanymi Hohenzollernów. W XIX wieku dwukrotnie niewiele brakowało, by rodowe dobro znalazło się w polskich rękach (wniesione jako wiano jedynych dziedziczek Krokowej). Dwukrotnie interweniował wówczas pruski dwór -przekazując majątek innej linii rodziny Krockowów (z ziemi słupskiej). Krockowowie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości postanowili pozostać w swych dobrach, przyjmując polskie obywatelstwo, jednakże odsunęli się odżycia polityczno-społecznego kraju. Według rodzinnej legendy, jeden z młodych Krockowów we wrześniu 1939 roku walczył w Wojsku Polskim, a jego brat, któryjuż na początku lat 30. przeniósł się do Niemiec, dowodził jedym z oddziałów Wehrmachtu. Podobno owi bracia spotkali się na froncie i „niemiecki" wziął „polskiego" do niewoli. Po roku 1945 nie było możliwości, by krokowski graf, Niemiec i obszarnik, pozostał w Polsce. Majątek przeszedł więc na własność Skarbu Państwa i stał się z czasem Państwowym Gospodarstwem Rolnym. Po'reformie w 1975 roku Krokowa została siedzibą władz gminy, jednej z 6 w kraju, które postanowiono uczynić wzorcowymi gminami socjalistycznymi. Poczynione wówczas inwestycje zdynamizowały rozwój miejscowości. W1990 roku, gdy upadł komunizm, spadkobierca grafów -Albrecht von Krockow, zaoferował gminie pomoc w ratowaniu zniszczonego zamku. Powołana do życiafundacja przeprowadziła remont obiektu i stworzyła tu centrum europejskich spotkań. Wielce zasłużony graf Albrech zmarł w 2007 roku. Dzięki kontaktom fundacji w Krokowej działa dziś hotel z restauracją ośrodek konferencyjny i niewielkie muzem współpracujące z WestpreusenMuseum w Munster. Zamek Krockowów wraz z otaczającym go parkiem jest dziś główną turystyczną atrakcją Krokowej. Przez siedem wieków kolejne pokolenia Krockowów rozbudowywały siedzibę, przebudowując niewielki zameczek w okazałą rezydencję szlachecką. Zaniedbany po wojnie zamek w latach 1991-1993 przeszedł kapitalny remont i stał się siedzibą założonej przez Krockowów i gminę Krokowa Fundacji „Europejskie Spotkania. Kaszubskie Centrum Kultury". Choć mówi się o pałacu w Krokowej, jednak od strony formalnej jest to jedyny na ziemi puckiej zamek, bowiem jego założenia powstały jeszcze w XIV wieku, a dopiero później przybrał on nieobron-ny charakter. Zamek otacza fosa oraz rozległy park, który przed wojną stanowił ogród botaniczny z wieloma egzotycznymi drzewami i krzewami. Zamek udostępniony jest dla zwiedzających tylko częściowo, ale do woli można spacerować po otaczającym go parku. W XVIII wieku był to jeden z największych parków ówczesnej Europy. To, co po nim pozostało, stanowi szczątki dawnej świetności. W centrum Krokowej godny obejrzenia jest również neogotycki, pochodzący z połowy XIX wieku, poluterański kościół z charakterystycznymi dwoma wieżami, sprawiającymi w pierwszej chwili wrażenie zamkowych baszt, oraz otwarte w 1999 roku Muzeum Regionalne (przy placu obok kościoła). W Muzeum Regionalnym prezentowana jest stała wystawa historyczno-etnograficzna dotycząca ziemi puckiej oraz ekspozycje czasowe (czynne wt.-czw. 11-16, pt.-nd. 10-18, pn. nieczynne).W kościele znajdują się krypty Krockowów (ewentualne zwiedzanie należy uzgodnić z proboszczem). LUBOCINO, leżące 4 km na południe od Lisewa, to również dawny majątek ziemski. Pierwsza wzmianka o Lubocinie pochodzi z 1277 roku. Po 1340 roku został tu wybudowany filialny kościół parafii w Krokowej, który około 1580 roku przeszedł w ręce luteran, a w XVII stuleciu popadł w ruinę. Ostatnimi właścicielami Lubocina byli Rodenackerowie, a po śmierci ostatniego z nich - Fryderyka (w 1903 r.) majątek przeszedł na Skarb Państwa i został rozparcelowany. Warto zobaczyć niewielki dwór z II połowy XIX wieku oraz resztówkę starego parku. SULICICE, położone 6 km na wschód od Krokowej, przy drodze do Pucka, są starą wsią rycerską, gniazdem rodowym Sulickich, wzmiankowanym już w 1180 roku. W posiadaniu tej rodziny dobra sulicickie znajdowały się do połowy XVIII wieku, kiedy to majątek przejęli Krockowowie. Od połowy XIX wieku Sulicice często zmieniały właściciela. W 1945 roku zostały upaństwowione, a wkrótce potem utworzono w nich Państwowe Gospodarstwo Rolne. Założenie pała-cowo-parkowe, z eklektycznym pałacem z końca XIX wieku, murowanym spichlerzem z roku 1860 oraz zaniedbanym parkiem przypatacowym znajduje się w północnej części wsi. KŁANINO, sąsiadujące od wschodu z Sulicicami, to dawnej majątek Grassów. Okolice ta musiała być już zasiedlona w czasach książąt gdańskich, gdyż jeszcze w XIV wieku mieszkańcy Kłanina odprowadzali podatki wg starego polskiego prawa. W połowie XVIII wieku tutejszy majątek należał do Ustarbowskich i Janowskich, po 1772 roku przeszedł w ręce rodziny Grassów. Eklektyczny pałacyk we włoskim stylu zbudowano w połowie XVIII wieku, nadając mu obecne kształty w trzeciej ćwierci XIX wieku. Niezniszczony w czasie wojny, stał się siedzibą Technikum Rolniczego, później zas ośrodkiem wczasowym jednej ze śląskich kopalń. Obecnie jest to własnością prywatną i pełni funkcje hotelowe. Szczególnie cenny jest wystrój pałacu - XVIII-wieczna klatka schodowa, kominek z roku 1604 oraz sień z ciekawym stropem.